Upadek Smoka to książka o historii Dungeons and Dragons i firmy, która ją wydawała, TSR. Historia pełna wzlotów i upadków, zakończona jednak kompletną klęską, pomimo tego, że D&D to fenomen kulturowy, który się sprzedawał jak świeże bułeczki. Jak do tego doszło? I jak udało się uniknąć jeszcze większej porażki? Jeśli jesteśmy tego ciekawi, powinniśmy chwycić ową literaturę w swoje dłonie.
Książkę podzielono na parę sekcji tematycznych. Są to: Wzlot i upadek Gary’ego Gygaxa; Era Williams; Przyklejania plastra na niepowodzenia i w końcu Syn Kaznodziei dokonuje aktu wskrzeszenia. Jak więc można się domyśleć, historia TSR jest całościowa, od założenia firmy przez ojca gier fabularnych, poprzez czasy Lorraine Williams, aż do odsprzedania firmy Wizards of the Coast . Jeśli chodzi o edycji D&D, które omówiono, to mamy tutaj pierwsze D&D i dwie pierwsze edycje AD&D.
Autor sięgnął do dokumentów, niektórych ściśle tajnych i widzianych po raz pierwszy w historii, ale główna część książki polegała na przeprowadzeniu wywiadów z pracownikami firmy – wieloma, zaznaczmy – i na ich podstawie spisaniu narracji o historii TSR. Dzięki temu książka jest pełna informacji, a co więcej, mają one osobistą perspektywę dla tych, którzy w TSR pracowali i przyczynili się bezpośrednio do sukcesu firmy. Także za tą sprawą oddano realia pracy w przedsiębiorstwie, które ciężko byłoby wykonać jakimkolwiek innym sposobem.
A przecież historia, którą omówiono na kartach książki, jest niezwykle ciekawa. Konteksty powstawania nowych światów, odkrywania nowych talentów artystycznych, nierzadko tylko i wyłącznie po to, by pozwolić im odejść, przejęcie władzy w firmie przez Lorraine Williams tylko po to, by ją ocalić przez niechybnym bankructwem, jak i kolejne bankructwo w ciągu 12 lat, wszystko, co do tego doprowadziło – Upadku Smoka nie czyta się jak powieści kryminalnej, ale mimo to jest pełna ciekawych wydarzeń i wyjaśnień, jak do nich doszło. To także bardzo rozsądne pouczenie o tym, jak nie należy prowadzić biznesu wydawniczego, a także o tym, że nawet największa firma w kapitalizmie może upaść, zwłaszcza, jeśli podejmuje się biznesowo nierozsądne decyzje.
Przede wszystkim jednak, jest to opowieść o nerdach pełnych pasji, którzy razem tworzyli wspaniałe gry fabularne, ba, którzy stworzyli ideę gier fabularnych. O przyjaźniach i dobrej zabawie, o nieskrępowanej niczym kreatywności i o tym, że warto marzyć.
Jeśli mogę się do czegoś przyczepić, to niestety do tłumaczenia. Jest dla mnie jasne, że tłumacz nie wiedział niczego, absolutnie niczego o grach fabularnych, i niestety, to widać. A to książkę non-fiction Of Dice and Men nazwano „powieścią”, a to kartę postaci przetłumaczono jako „arkusz postaci” (czy jakieś inne słowo mające więcej wspólnego z ekonomią niż RPG-ami, nie pamiętam dokładnie co to było). Podobnych potworków jest cała masa. Gdyby zadanie przetłumaczenia tej książki dano komuś, kto wiedział, czym są gry RPG, to dałoby się tego w bardzo prosty sposób uniknąć. I choć większość książki została przetłumaczona dobrze, to niestety, praktycznie za każdym razem, gdy mamy jakieś słowo bądź koncepcję specyficzną dla gier fabularnych, to przetłumaczono to bez większego zrozumienia idei i kontekstu. Ja wiem, że nie wszyscy rozumieją, czym jest RPG, ale mamy na tyle dużo fanów hobby w Polsce, by nie zlecać prac tłumaczeniowych jakiemuś noobowi.
Podsumowując, jak się zapatruję na recenzowaną książkę? Jest całkiem nieźle, autor włożył wielki wysiłek w przeprowadzenie swoich wywiadów i zebranie odmiennych narracji w jedną spójną historię. Choć czytałem wcześniej książkę of Dice and Men, jak i biografię Gary’ego Gygaxa, to wiele faktów tutaj podanych było dla mnie nowością. Niestety, nieprofesjonalny, ociekający brakiem wyczucia tematu język tłumaczenia odbija się negatywnie na mojej finalnej ocenie. Myślę, że 4/5 jest sprawiedliwe. Z pewnością fanom gier fabularnych radzę zaznajomić się z recenzowanym woluminem, a i każda inna osoba mogłaby z niego się nauczyć rzeczy lub dwóch.
4/5
DANE O KSIĄŻCE:
Tytuł: Upadek Smoka. Tajemna historia Dungeons and Dragons.
Tytuł oryginału: Slaying the Dragon. A Secret History of Dungeons and Dragons.
Autor: Ben Riggs
Stron: 415
Wydawnictwo: Zysk i S-ka.
Rok: 2023
Oprawa: twarda
I libri di Simone 